Carnaval is een uitbundig, drie dagen durend volksfeest.
Dit jaar zou dit plaats vinden van 14 t/m 16 februari 2021, maar nu voor het eerst even niet. Het carnaval is een katholiek feest. Het wordt over de hele christelijke wereld gevierd. Van Zuid Amerika tot het Europees Halfrond. Elk dorp en elke stad heeft zijn eigen carnavalsvereniging. Steden kennen vaak meerdere carnavalsverenigingen en optochten. Carnaval is een feest waarbij muziek, uitbundigheid, optochten en verkleedpartijen centraal staan. Carnaval vindt ieder jaar plaats vlak voor het begin van de vastentijd, de veertig dagen voor Pasen waarin christenen geen vlees mochten eten. Mogelijk stamt de naam van het feest dan ook af van de Latijnse uitdrukking carne vale, dat ‘vaarwel aan het vlees’ betekent.
Carnaval in De Noord
Die is er eigenlijk niet. Er is een korte periode geweest in de jaren 1970 /1980. Dat er weleens geprobeerd is om een Carnaval feest te organiseren in het dorpshuis, Ook in café Bleeker is het enkele jaren geprobeerd. Kastelein Jan Bleeker zocht onder zijn stamgasten mensen die in de Raad van Elf wilde plaats nemen. Zij waren dan de jury voor de mooist verklede creaties. Het ging moeizaam. Het verkleden, maar ook de raad van elf. Volgens mij was het niet eens een elftal en zodra de consumptiebonnen op waren werden de capes (die geleend waren van de werkgroep jeugd) weer terug achter de bar gelegd. De carnavalscultuur is er niet echt in het noorden van Nederland. Toch gaan elk jaar vele Noordender jongeren naar vooral Eindhoven of Den Bosch om daar een paar dagen carnaval te vieren. Dan wil iedereen zich wel verkleden in de meest mooiste creaties. Daar onder de rivieren heerst een prima carnavalssfeer dezelfde die wij hier kennen met de kermis. Op de peuterspeelzaal en op de Sint Joseph basisschool wordt wel Carnaval gevierd en ook de onvermoeibare werkgroep jeugd verzinnen altijd een leuk feest voor de jeugd. Enkele plaatsen in onze omgeving hebben wel een geschiedenis met een goed opgezet Carnaval programma met dito optocht, zoals in de dorpen Waarland, Zwaag en volgens mij ook Limmen.
De elfde van de elfde
Het carnavalsseizoen begint echter al op 11 november: ‘de elfde van de elfde’. Op die gekkendag maakt men namelijk het motto van dat jaar bekend en wordt Prins Carnaval officieel benoemd. Het cijfer elf heeft een bijzondere betekenis binnen het katholicisme, omdat het net voor het heilige getal twaalf komt, en dus symbool staat voor het imperfecte. Het getal staat dan ook bekend als het gekkengetal, een woord wat toevallig ook elf letters telt.
Sociale ommekeer van het feest
Traditioneel gezien begint het echte carnavalsfeest pas de zondag voor het vasten met de machtsoverdracht. Hierbij wordt de symbolische sleutel -en daarmee ook het bestuur- van de stad officieel overgedragen aan Prins Carnaval. De ceremonie staat symbool voor een middeleeuwse traditie, waarbij de sociale orde werd omgedraaid en de arme bevolking tijdelijk de macht overnam. De bevolking kon vervolgens flink de draak steken met de stedelijke adel. Een moderne variant hierop is het Brabantse tonproaten en het Limburgse buutereednen, waarbij de sprekers vaak grappen maken over het lokale bestuur en andere actuele onderwerpen. Zo ook hebben de praalwagens in de optochten vaak actuele onderwerpen waar ze met een vette knipoog de actualiteit op de hak nemen. Maar splinter groeperingen als ‘kick out zwarte Piet’ en ‘Nederland kan het’ vinden dat dit ook niet meer kan. De carnavalskostuums zou volgens hen ‘kwetsend, racistisch en stereotyperend’ zijn. Maar net als met de Sint Nicolaas Intocht is er dit jaar ook geen carnaval dus gelukkig ook geen verstoring van deze volksfeesten te verwachten.
Waarom noemen ze de dinsdag van Carnaval: Dikke dinsdag ?
Dikke dinsdag (in het zuiden ook wel Vette dinsdag genoemd) is de laatste dag van carnaval. Op Dikke dinsdag (voor de vasten) werd al het vet wat er in huis was opgemaakt omdat het anders zou bederven. Al het eten dat de winter had overleefd moest opgegeten worden, tot iedereen vet genoeg was om de periode te kunnen overbruggen tot de nieuwe lente met nieuwe gewassen. Dinsdag is de laatste dag van het Carnaval dat je uitbundig eet en drinkt. De volgende dag is het Aswoensdag. Vasten en onthoudingsdag. We halen een Askruisje. De veertig dagentijd is een tijd van reflectie, soberheid en inkeer. Maar daarover de volgende keer. We gaan nu richting het Carnaval.
